قراردادهای مشارکتی در ساخت‌وساز، به‌ویژه در پروژه‌های ساختمانی، دارای مزایای زیادی هستند، اما چالش‌هایی نیز دارند که می‌توانند باعث اختلاف بین طرفین شوند. برخی از مهم‌ترین چالش‌ها عبارتند از:
1. تعیین دقیق سهم الشرکه و سود
- مشخص نبودن دقیق میزان سرمایه‌گذاری و سهم هر یک از طرفین در پروژه
- ناهماهنگی در تعیین نحوه تقسیم سود و زیان
2. اختلافات در مدیریت پروژه
- تصمیم‌گیری‌های متفاوت در مورد نحوه اجرا و هزینه‌ها
- عدم هماهنگی در مدیریت منابع مالی و انسانی
3. مشکلات حقوقی و قراردادی
- نبود یک قرارداد شفاف و دقیق که تعهدات هر طرف را به‌طور واضح مشخص کند
- ابهام در حقوق و تکالیف شرکا در صورت بروز اختلاف یا فسخ قرارداد
4. افزایش هزینه‌ها و تورم
- تغییر قیمت مصالح ساختمانی و هزینه‌های اجرایی که ممکن است سود پروژه را تحت تأثیر قرار دهد
- ناتوانی یکی از طرفین در تأمین منابع مالی طبق تعهداتش
5. عدم پایبندی به تعهدات
- تاخیر در تأمین مالی یا انجام تعهدات توسط یکی از شرکا
- تغییر موضع یکی از طرفین و تلاش برای فسخ قرارداد به‌صورت یک‌طرفه
6. مسائل مربوط به مالکیت و سند
- مشکلات در انتقال سند و حقوق مالکیت واحدهای ساختمانی پس از تکمیل پروژه
- احتمال معارض بودن ملک یا مشکلات حقوقی مرتبط با زمین پروژه
7. تداخل در اجرای پروژه
- تأخیر در دریافت مجوزها از شهرداری و سازمان‌های مربوطه
- مشکلات فنی و اجرایی که ممکن است زمان و هزینه پروژه را افزایش دهد
جهت مطالعه ی بیشتر : عوامل تاثیرگذار در بازار ملک
8. اختلافات در ارزش گذاری واحدها
- نحوه قیمت‌گذاری واحدها و تعیین ارزش آن‌ها پس از ساخت
- تغییرات بازار که بر فروش و سودآوری پروژه تأثیر می‌گذارد
9. ریسک‌های مالی و اعتباری
- ورشکستگی یا خروج ناگهانی یکی از شرکا از پروژه
- تأمین مالی نامناسب که منجر به توقف پروژه شود
10. عدم شفافیت و سوءاستفاده
- سوءاستفاده از اطلاعات مالی و فنی توسط یکی از شرکا
- عدم شفافیت در هزینه‌های اجرایی و نحوه تخصیص منابع
راهکارهای پیشنهادی:
- تنظیم قرارداد محکم و شفاف با جزئیات دقیق در مورد وظایف، حقوق و تعهدات هر یک از طرفین
- استفاده از مشاوران حقوقی و مالی برای تنظیم قرارداد
- تعیین ضوابط مشخص برای حل اختلافات (داوری، میانجی‌گری و …)
- بررسی سوابق و توانمندی‌های شرکای تجاری قبل از ورود به قرارداد
- در نظر گرفتن سازوکارهای تأمین مالی پایدار برای کاهش ریسک توقف پروژه
نتیجه‌گیری:
قراردادهای مشارکتی در ساخت‌وساز می‌توانند مزایای زیادی از جمله کاهش ریسک مالی، افزایش سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از تخصص‌های متنوع داشته باشند. اما در عین حال، چالش‌هایی مانند اختلافات در مدیریت، افزایش هزینه‌ها، عدم شفافیت در قرارداد، و مشکلات حقوقی نیز ممکن است باعث ایجاد تنش بین شرکا شود.
برای جلوگیری از این چالش‌ها، لازم است که قرارداد به‌صورت دقیق و شفاف تنظیم شود، تعهدات طرفین به‌درستی مشخص گردد، و مکانیزم‌های حل اختلاف در قرارداد پیش‌بینی شود. همچنین، همکاری با افراد و شرکت‌های معتبر و استفاده از مشاوران حقوقی و مالی می‌تواند از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند. در نهایت، موفقیت در چنین قراردادهایی به برنامه‌ریزی دقیق، تعهد به توافقات و شفافیت در تمامی مراحل پروژه بستگی دارد.